Surprise Question Palliatieve Zorg

In het kader zijn enkele veel voorkomende predisponerende factoren voor het delier beschreven - fasen van palliatieve zorg. leeftijd > 60 jaar cognitieve stoornis (dementie) ernstige comorbiditeit gezichts- of gehoorstoornissen geïsoleerd bestaan delier in het verleden misbruik van alcohol of drugs (in het verleden) Misschien is het wel begrijpelijk dat veel ernstig zieke patiënten heel kort voor het overlijden delirant zijn

Over het precieze mechanisme dat tot dit toestandsbeeld leidt, is nog niet veel bekend (fasen van palliatieve zorg). Waarschijnlijk zijn de metabole veranderingen de oorzaak van een verstoring op het niveau van diverse neurotransmitters. Zo zou er een tekort ontstaan aan acetylcholine en een teveel aan dopamine5 Dit zou dan ook verklaren waarom anticholinergica een delier kunnen veroorzaken en haloperidol, een dopamineantagonist, vaak goed werkt om een delier te bestrijden

Het is net of de patiënt maar een klein zetje nodig heeft. Om aan te sluiten bij de gebruikelijke terminologie, spreken we verder over ‘oorzaken’. Een delier wordt altijd veroorzaakt door organisch lijden. Bij tweederde van de patiënten is er meer dan één oorzaak of uitlokkende factor aan te wijzen.8 In tabel 1 staan enkele veel voorkomende oorzaken van het delier beschreven.91011 Medicijnen of onttrekking daarvan: opioïden anticholinergica Metabole stoornissen: hypercalciëmie hyponatriëmie Infecties: pneumonie urineweginfectie Operatie Intracraniale problemen: hersentumor hersenmetastasen Onttrekking van stoffen: Diversen: Oncologische aandoeningen, zoals een hersentumor, hersenmetastasen of meningitis carcinomatosa, kunnen een delier veroorzaken.

Wanneer een patiënt al ernstig is vermagerd, gedehydreerd raakt en de nierfunctie achteruitgaat, kan een delier ontstaan bij het gebruik van opioïden (fasen van palliatieve zorg). Het komt geregeld voor dat pijn ongevoelig is voor behandeling met opioïden. Wanneer de dosering van de opioïden dan steeds verder wordt opgehoogd, ontstaat er een delier. De verschijnselen van het delier worden geïnterpreteerd als afkomstig van pijn, waarna de dosering nog meer wordt verhoogd

Dit wordt ook wel opioid inducedneurotoxicity genoemd.12 Behalve opioïden kunnen ook andere medicijnen die in de palliatieve fase nodig zijn voor goede symptoomcontrole een delier veroorzaken, zoals NSAID’s, metoclopramide, benzodiazepinen, corticosteroïden en anticholinergica. Vooral in de fase dat een patiënt uitgedroogd raakt is de kans op een delier ten gevolge van anticholinergica groot.

Richtlijnen Palliatieve Zorg

Dit beeld kan, ook door de daarbij optredende dehydratie, sterk lijken op een preterminale situatie - fasen van palliatieve zorg. Door de hypercalciëmie te behandelen klaart het beeld op en kan een patiënte nog enkele weken een goede kwaliteit van leven hebben13 Met een infectie als oorzaak van een delier bij oudere mensen zijn huisartsen vertrouwd

Een volle blaas of rectum is een oorzaak van onrust: het beeld kan lijken op een delier (fasen van palliatieve zorg). Het is nuttig hier altijd naar te zoeken omdat deze problemen vrij gemakkelijk te verhelpen zijn. Omdat een delier bij patiënten in de laatste fase van kanker zo vaak voorkomt, is het niet alleen zaak om bedacht te zijn op verschijnselen die hierop wijzen, maar ook actief te zoeken naar prodromale verschijnselen (zie Anamneseen onderzoek)

Een crisis is zowel voor de patiënt als de naasten een zeer belastende situatie. fasen van palliatieve zorg. Patiënten herinneren zich soms heel goed dat zij angstig of onrustig waren en kunnen zich hier erg voor schamen. Ook op de naasten maakt een ernstig delier diepe indruk, met name door het verlies aan waardigheid van de patiënt

De huisarts kan nicotinepleisters in huis laten halen zodat die direct voorhanden zijn, mocht deze situatie zich voordoen. fasen van palliatieve zorg. Door middel van anamnese en onderzoek tracht de huisarts vast te stellen óf er sprake is van een delier en waardoor het veroorzaakt wordt. In het diagnostisch proces weegt de huisarts voortdurend af hoever hij zal gaan met onderzoek

Om de diagnose delier te stellen wordt gebruikgemaakt van de DSM-IV-criteria (kader). De patiënt heeft een bewustzijnsstoornis (gedaald bewustzijn of gedaald besef van de omgeving) en heeft moeite om de aandacht ergens op te richten, vast te houden of te wisselen - fasen van palliatieve zorg. Er is een verandering in cognitie (zoals een geheugenstoornis, desoriëntatie, taalstoornis) óf de patiënt ontwikkelt een waarnemingsstoornis; beide zijn niet toe te schrijven aan een preëxistente of een zich ontwikkelende dementie

Wat Houd Palliatieve Zorg In

Er zijn aanwijzingen dat de stoornis de directe consequentie is van een somatische aandoening. Bij een delier is er sprake van een wisselend bewustzijn en aandachtstoornissen. Een patiënt kan het ene moment helder zijn, terwijl hij enkele uren later nauwelijks nog aanspreekbaar is - fasen van palliatieve zorg. In het contact met de patiënt valt op dat hij zich slecht kan concentreren en moeilijk de aandacht vast kan houden

Het delier kan gepaard gaan met verwardheid en angst.315 De patiënt heeft (meestal visuele) hallucinaties en/of wanen en stoornissen in denken en geheugen. Hij weet nogal eens niet waar hij is of herkent zijn naasten niet. Er zijn twee vormen van delier. Het geagiteerde of hyperkinetische delier en het stille of hypokinetische delier.

Bij het stille delier zijn praten en denken vertraagd. Hierbij kan de patiënt zeer angstig zijn, maar hij zal dit niet uit zichzelf vertellen. Ook het bestaan van hallucinaties of wanen komt pas aan het licht door ernaar te vragen. fasen van palliatieve zorg. Een directe vraag levert niet altijd een bevredigend antwoord op

In de dagen voor het sterven kan een beeld ontstaan waarbij de patiënt zeer onrustig en verward is. Het bewustzijn van de patiënt is ernstig verstoord, hij kan draaien in bed, plukken aan de dekens, kreunen en schreeuwen. Dit heet terminaal delier. Aan een delier gaan nogal eens prodromale verschijnselen vooraf zoals – heel karakteristiek – omkering van het dag/nachtritme.

Vier Dimensies Palliatieve Zorg

De patiënt slaapt slecht en heeft soms nachtmerries - fasen van palliatieve zorg. Het gegeven dat een patiënt zijn naam en adres niet meer kan schrijven is een gevoelige parameter voor het ontstaan van een delier1617 Dit is een gemakkelijk uit te voeren test bij het zoeken naar een beginnend delier. De anamnese is moeilijk als de patiënt een (gedeeltelijke) amnesie heeft voor het gebeurde

Naasten zijn dan een belangrijke bron van informatie om te bepalen of er sprake is van een delier. De Delirium Observatie Schaal (DOS) is een screeningsinstrument dat ontwikkeld is om het gedrag van de patiënt te observeren.1819 Goed getrainde verpleegkundigen scoren enkele malen per dag op factoren als bewustzijn, aandacht, hallucinaties en rusteloosheid.

In plaats hiervan kunnen naasten natuurlijk heel goed informatie geven over verschijnselen van onrust en plukkerig gedrag. Zij kunnen vertellen of de patiënt stil of afwezig is en of hij weet waar hij is (fasen van palliatieve zorg). Huisartsen moeten aan de naasten naar het beloop van de nachten vragen, omdat zij lang niet altijd spontaan vertellen hoe zij bijvoorbeeld ’s nachts getobd hebben met de patiënt

Hiertoe behoren dementie, psychose en stemmings- en angststoornissen. Deze aandoeningen zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden. fasen van palliatieve zorg. Wanneer een patiënt zo stil en teruggetrokken is als de heer Vermeer kan hier een delier aan ten grondslag liggen, maar net zo goed een depressie. In tabel2 zijn enkele kenmerken beschreven die behulpzaam kunnen zijn bij het onderscheid tussen de verschillende aandoeningen5 Tabel2 Differentiële diagnose delier Beginacuut of subacuutgeleidelijksoms acuut, soms langzamer ontstaangeleidelijkBewustzijnwisselendhelderhelderhelderCognitiegeheugenstoornis, desoriëntatie geheugenstoornis,later agnosie, apraxieongestoordgestoordStemmingvaak angstignormaalsoms angstigsomberHallucinaties, wanenjazeldenjageenReversibiliteitin principeneejajaBeloopwisselendlangzaam verergerendwisselendvaak een tijd stabiel Een aanvullende anamnese, onderzoek van pols, bloeddruk, temperatuur, longen, buik en neurologisch onderzoek geven informatie over de mogelijke oorzaken van het delier zoals infectie (pneumonie, urineweginfectie), uitdroging, hypercalciëmie (naast delier ook obstipatie, polyurie, misselijkheid) en hersenmetastasen

Palliatieve Zorg Vacature

Hierdoor komt hij eventuele intoxicatie met opioïden of anticholinergica als mogelijke oorzaak van het delier op het spoor. Kenmerkend voor opioïdintoxicatie zijn kleine, niet op licht reagerende pupillen (pinpoint pupillen), terwijl de pupillen bij gebruik van anticholinergica juist groot zijn. Bij twijfel is het nuttig de pupillen van de patiënt te vergelijken met die van een andere persoon in de kamer.

Het onderzoek wordt zo nodig uitgebreid met een thoraxfoto, bloed- of urineonderzoek (fasen van palliatieve zorg). Wanneer de patiënt terminaal is, kan het zoeken naar oorzaken sterk beperkt blijven. De behandeling van het delier is erop gericht om, waar mogelijk, de onderliggende oorzaak weg te nemen en tegelijkertijd de verschijnselen van het delier symptomatisch aan te pakken door middel van niet-medicamenteuze maatregelen en medicijnen

De huisarts stelt het beleid vast in overleg met de patiënt en de familie (fasen van palliatieve zorg). Hierbij staat het doel dat men wil bereiken steeds centraal. fasen van palliatieve zorg. Het is nogal eens lastig in deze fase de juiste afwegingen te maken. Zo kan het nodig zijn de pijn te behandelen, maar dit kan ook een delier veroorzaken